Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
KİŞİSEL KORUYUCU
DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE
KULLANILMASI
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE
1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı,
işyerindeki risklerin önlenmesinin veya yeterli derecede azaltılmasının, teknik
tedbirlere dayalı toplu korunma ya da iş organizasyonu veya çalışma yöntemleri
ile sağlanamadığı durumlarda kullanılacak kişisel koruyucu donanımların
özellikleri, temini, kullanımı ve diğer hususlarla ilgili usul ve esasları
belirlemektir.
Kapsam
MADDE
2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli
ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yer alan işyerlerini
kapsar.
(2)
Bu Yönetmelik, aşağıda belirtilen kişisel koruyucu donanımları kapsamaz.
a)
Özel olarak çalışanın sağlığını ve güvenliğini korumak üzere yapılmamış sıradan
iş elbiseleri ve üniformalar,
b)
Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetlerinde kullandıkları ekipman,
c)
Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı
Müsteşarlığı gibi kamu düzeninin sağlanmasına yönelik kurumların
faaliyetlerinde kullandıkları kişisel koruyucular,
ç)
Kara taşımacılığında kullanılan kişisel koruyucular,
d)
Spor ekipmanı,
e)
Nefsi müdafaayı veya caydırmayı hedefleyen ekipman,
f)
Riskleri ve istenmeyen durumları saptayan ve ikaz eden taşınabilir cihazlar.
Dayanak
MADDE
3 – (1) Bu Yönetmelik;
a) 20/6/2012 tarihli
ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 uncu maddesine dayanılarak,
b) 30/11/1989 tarihli
ve 89/656/EEC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifi ve 21/12/1989 tarihli ve
89/686/EEC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifine paralel olarak,
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE
4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a)
Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
b)
Kişisel koruyucu donanım: 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği esas alınmak üzere;
1)
Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya
birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya
tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve
cihazları,
2)
Kişiyi bir veya birden fazla riske karşı korumak amacıyla üretici tarafından
bir bütün haline getirilmiş cihaz, alet veya malzemeden oluşmuş donanımı,
3)
Belirli bir faaliyette bulunmak için korunma amacı olmaksızın taşınan veya
giyilen donanımla birlikte kullanılan, ayrılabilir veya ayrılamaz nitelikteki
koruyucu cihaz, alet veya malzemeyi,
4)
Kişisel koruyucu donanımın rahat ve işlevsel bir şekilde çalışması için gerekli
olan ve sadece bu tür donanımlarla kullanılan değiştirilebilir parçalarını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İşverenin
Yükümlülükleri
Genel
kural
MADDE
5 – (1) Kişisel koruyucu
donanım, risklerin, toplu korunmayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş
organizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önlenemediği, tam olarak
sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılır. Kişisel koruyucu donanım, iş kazası
ya da meslek hastalığının önlenmesi, çalışanların sağlık ve güvenlik
risklerinden korunması, sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesi
amacıyla kullanılır. İşveren, toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma
tedbirlerine göre öncelik verir.
Genel
hükümler
MADDE
6 – (1) Kişisel koruyucu donanımların
işyerlerinde kullanımı ile ilgili olarak aşağıdaki hususlara uyulur;
a)
İşyerinde kullanılan kişisel koruyucu donanım, Kişisel Koruyucu Donanım
Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak tasarlanır ve üretilir. Tüm kişisel
koruyucu donanımlar;
1)
Kendisi ek risk oluşturmadan ilgili riski önlemeye uygun olur.
2)
İşyerinde var olan koşullara uygun olur.
3)
Kullananın ergonomik gereksinimlerine ve sağlık durumuna uygun olur.
4)
Gerekli ayarlamalar yapıldığında kullanana tam uyar.
5)
Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği kapsamına giren ürünlerde uygun şekilde CE
işareti ve Türkçe kullanım kılavuzu bulundurur.
b)
Birden fazla riskin bulunduğu ve çalışanın bu risklere karşı aynı anda birden
fazla kişisel koruyucu donanımı kullanmasını gerektiren durumlarda, bir arada
kullanılmaya uygun olan ve bir arada kullanıldığında söz konusu risklere karşı
koruyuculuğu etkilenmeyen kişisel koruyucu donanımlar seçilir.
c)
Kişisel koruyucu donanımların kullanım şartları ve özellikle kullanılma
süreleri; riskin derecesi, maruziyetsıklığı, her bir çalışanın iş yaptığı
yerin özellikleri ve kişisel koruyucu donanımın performansı dikkate alınarak
belirlenir.
ç)
Tek kişi tarafından kullanılması esas olan kişisel koruyucu donanımların,
zorunlu hallerde birden fazla kişi tarafından kullanılmasını gerektiren
durumlarda, bu kullanımdan dolayı sağlık ve hijyen problemi doğmaması
için her türlü önlem alınır.
d)
İşyerinde, her bir kişisel koruyucu donanım için, bu maddenin (a) ve (b)
bentlerinde belirtilen hususlarla ilgili yeterli bilgi bulunur ve bu bilgilere
kolayca ulaşılabilir.
e)
Kişisel koruyucu donanımlar, işveren tarafından ücretsiz verilir, imalatçı
tarafından sağlanacak kullanım kılavuzuna uygun olarak bakım, onarım ve
periyodik kontrolleri yapılır, ihtiyaç duyulan parçaları değiştirilir, hijyenikşartlarda
muhafaza edilir ve kullanıma hazır bulundurulur.
f)
İşveren, kişisel koruyucu donanımları hangi risklere karşı kullanacağı
konusunda çalışanı bilgilendirir.
g)
İşveren, kişisel koruyucu donanımların kullanımı konusunda uygulamalı olarak
eğitim verilmesini sağlar.
ğ)
Kişisel koruyucu donanımlar, istisnai ve özel koşullar hariç, sadece amacına
uygun olarak kullanılır.
h)
Kişisel koruyucu donanımlar çalışanların kolayca erişebilecekleri yerlerde ve
yeterli miktarlarda bulundurulur.
(2)
Kişisel koruyucu donanımlar talimatlara uygun olarak kullanılır, bakımı ve
temizliği yapılır. Talimatlar çalışanlar tarafından anlaşılır olmak zorundadır.
Kişisel
koruyucu donanımların değerlendirilmesi ve seçimi
MADDE
7 – (1) İşveren, yapılacak risk
değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile
kullanılması gereken kişisel koruyucu donanımı belirler.
(2)
İşyerinde kullanılacak kişisel koruyucu donanımlar aşağıda belirtilen hususlar
göz önünde bulundurularak değerlendirilir;
a)
İşveren, kişisel koruyucu donanımları seçmeden önce, koruyucuların bu
Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin (a) ve (b) bentlerindeki şartlara uygun
olup olmadığını değerlendirir. Bu değerlendirme aşağıdaki hususları içerir;
1)
Diğer yöntemlerle önlenemeyen risklerin analiz ve değerlendirmesi,
2)
Kişisel Koruyucu Donanımın kendisinden kaynaklanabilecek riskler göz önünde
bulundurularak, bu maddenin (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde belirtilen
risklere karşı etkili olabilecek özelliklerinin tanımlanması,
3)
Seçilecek kişisel koruyucu donanımın özellikleri ile bu maddenin (a) bendinin
(2) numaralı alt bendine göre belirlenen özelliklerin karşılaştırılması.
b)
Kişisel koruyucu donanımın herhangi bir parçasında değişiklik yapıldığı
takdirde bu maddenin (a) bendindeki değerlendirme yeniden yapılır.
Kullanım
kuralları
MADDE
8 – (1) 5, 6 ve 7 nci maddelerde
belirtilen koşulları sağlayan kişisel koruyucu donanımlar, Ek-3’te belirtilen
işlerde ve benzeri işlerde, toplu korunma yöntemleri ile risklerin önlenemediği
veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılır. Ek-1’de örneği
verilen tabloya göre riskler değerlendirilir ve çalışanların sağlık ve
güvenliği yönünden kişisel koruyucu donanım kullanılması gereken durumlar
belirlenir. İşveren Ek-2’de belirtilen kişisel koruyucu donanımlardan gerekli
olanları sağlar. Çalışanların bu kişisel koruyucu donanımları uygun şekilde
kullanmaları için her türlü önlemi alır.
(2)
Çalışanlar, 6331 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine uygun olarak, iş sağlığı ve
güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları
doğrultusunda kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımları doğru
kullanmakla, korumakla, uygun yerlerde ve uygun şekilde muhafaza etmekle
yükümlüdür.
(3)
Çalışanlar kişisel koruyucu donanımda gördükleri herhangi bir arıza veya
eksikliği işverene bildirirler. Arızalı bulunan kişisel koruyucu donanımlar
arızalar giderilmeden ve gerekli kontrolleri yapılmadan kullanılmaz.
Çalışanlara verilen kişisel koruyucu donanımlar her zaman etkili şekilde çalışır
durumda olur, temizlik ve bakımı yapılır ve gerektiğinde yenileri ile
değiştirilir. Kişisel koruyucu donanımlar her kullanımdan önce kontrol edilir.
Çalışanların
bilgilendirilmesi
MADDE
9 – (1) İşveren, kişisel
koruyucu donanımların kullanımı esnasında alınması gereken sağlık ve güvenlik
önlemleri hakkında çalışanlara ve temsilcilerine bilgi verir.
Çalışanların
görüşlerinin alınması ve katılımının sağlanması
MADDE
10 – (1) İşveren, bu Yönetmelik
ve eklerinde belirtilen konularda 6331 sayılı Kanunun 18 inci maddesi hükümleri
gereğince çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını
sağlar.
(2)
İşveren, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin, kullanılması gereken
kişisel koruyucu donanımların belirlenmesi konularında önceden görüşlerinin
alınmasını sağlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE
11 – (1) 11/2/2004 tarihli
ve 25370 sayılı Resmî Gazete`de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların
İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE
12 – (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 13 – (1)
Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürüt
